26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu Ở Việt Nam
Việt Nam là một quốc gia có nguồn tài nguyên thực vật phong phú, với nhiều loại dược liệu có giá trị cao trong việc chiết xuất tinh dầu. Việc khai thác và sử dụng tinh dầu từ các dược liệu không chỉ góp phần nâng cao giá trị kinh tế mà còn phục vụ cho nhu cầu chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Trong số đó, có 26 loại dược liệu tiềm năng khai thác tinh dầu, bao gồm các cây trồng trong tự nhiên và được trồng ở nhiều vùng miền khác nhau.
Những dược liệu này không chỉ có tác dụng trong y học mà còn có khả năng phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghiệp dược phẩm và mỹ phẩm. Nghiên cứu và khai thác hợp lý sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững cho ngành dược liệu Việt Nam.. Nào hãy cùng Dalosa Việt Nam tìm hiểu 26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu ở Việt Nam là những loại cây dược liệu nào!
1/ Vang Vông:
Abelmoschus moschatus Medik.(Syn. Hibiscus moschatus L.), họ Bông (Malvaceae)
Tinh dầu hạt: Tinh dầu hạt Vông vang còn được gọi là tinh dầu hạt xạ- Oleum Abelmoschi Seminis-, tên thương phẩm là Ambrette Seed oil.
Tinh dầu được điều chế bằng phương pháp cất kéo hơi nước hoặc chiết xuất với dung môi. Hàm lượng tinh dầu trong hạt là 0,2 – 0,6%.
Thành phần chính: farnesyl acetat 62,9%, ambretolid 7,8%, decyl acetat 5,6 %, dodecyl acetat 4,0%, farnesol 3,5%.
Tinh dầu hạt xạ Việt Nam có các thành phần chính: 2,3-dihydrofarnesyl acetat 42,5 – 56,3%, farnesyl acetat 13,5 – 25,4%, ambretolid 6,8 – 8,6%.
Tinh dầu hạt xạ được dùng để sản xuất nước hoa và các hương liệu cao cấp cho kỹ nghệ thuốc lá, bánh kẹo, đồ uống. Giá 1 kg tinh dầu ở thời điểm 1998 là 5.000 USD
2/ Nhân trần
Adenosma bracteosum Bonati., họ hoa mõm sói ( Scrophulariceae)
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu.
Thành phần chính của tinh dầu là carvacrol (34%), methyl carvacrol (18,9%).
3/ Nhân trần – Adenosma caeruleum R. Br.
Họ Hoa mõm sói ( Scrophulariceae)
Thu hái ở Ðăk Mil (Ðăk Nông).
Phần trên mặt đất chứa 0,5% tinh dầu. Thành phần chính của tinh dầu là thymol (24,6%), nerolidol (24,6%), α-humulen (16,4%), β-bisabolen (5,7%), humulen oxid (3,6%), caryophylen oxid (2,8%).
4/ Nhân trần – Adenosma glutinosum (L.) Druce var. caeruleum (R.Br.) Tsoong
Họ Hoa mõm sói (Scrophulariceae)
Thu hái ở Tân kỳ (Nghệ An)
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu (0,38%) (tính trên nguyên liệu tươi). Thành phần chính của tinh dầu là eugenol (72,6%0.
5/ Thổ hoắc hương- Agastache rugosa (Fisch. Et Mey) Juntze
Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Mọc hoang ở vùng đồng bằng và vùng núi
Bộ phận dùng: phần trên mặt đất
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu, thành phần chính của tinh dầu là methylchavicol (>90%)
6/ Cây Dó (Trầm hương) – Aquilaria malaccensis Lamk. (Syn. Aquilaria agallocha Roxb.)
Họ Trầm (Thymelaeaceae)
Bộ phận dùng: Trầm, tinh dầu trầm
Trầm (Agar wood) là sản phẩm của cây dó, được sinh ra do tác dụng của một số vi khuẩn lên cây hoặc do tác động của vết thương.
Tinh dầu trầm- Oleum Aquilariae, tên thương phẩm Agar wood oil, được điều chế từ các phần vụn, các dư phẩm khi chế biến trầm, các mẩu gỗ còn dính trầm, bằng phương pháp cất kéo hơi nước hoặc chiết xuất với dung môi.
Thành phần chính của tinh dầu trầm: 2-(2-(4-methoxyphenyl)chromon 27,0%, 2-(phenylethyl)chromon, 15,0%, oxoagarospirol 5,0%, các dãn chất chromon và sesquiterpen khác.
Trầm và tinh dầu trầm là những hương liệu rất quý. Tinh dầu trầm dùng để sản xuất nước hoa thượng hạng. Giá trầm thay đổi do chất lượng, do nguồn gốc nơi sản xuất. Giá 1 kg trầm loại xấu có thể từ 1,2 – 27 USD, loại thượng hạng 1.000 – 10.000 USD. Giá 1 lọ tinh dầu trầm 2,5 ml là 160 USD (1993)
7/ Chổi xuể- Baekea frutescens L.
Họ Sim (Myrtaceae)
Bộ phận dùng: Lá và cành
Thành phần: Tinh dầu 1,94 – 3,72%
Thành phần chính của tinh dầu là cineol (<30%), ngoài ra còn có các alcol khác và tasmanon. Ðặc biệt tinh dầu chổi xuể Quảng Bình có chứa 22,9 – 24,3% tasmanon
Ðược dùng như tinh dầu Tràm.
8/ Ðại bi – Blumea balsamifera DC
Họ Cúc – Asteraceae
Lá có chứa tinh dầu
Thành phần chính của tinh dầu là borneol và L-camphor. Tỷ lệ borneol và camphor thay đổi theo từng vùng: Hà Giang: 97% borneol, 1,12% camphor; Hà Nội: 50,57% và 18,71% Ðăk Mil (Ðăk Nông): 5,70% và 70,05%.
Lá và tinh dầu được dùng chữa cảm cúm, đau mắt, đau bụng, ho lâu ngày v.v.
9/ Vù hương , Xá xị – Cinnamomum parthenoxylon Meissn.
Họ long não – Lauraceae
* Vù hương Hà Bắc:
– Gỗ chứa tinh dầu (2,9%).
Thành phần chính của tinh dầu là safrol (96,4%).
– Lá có chứa tinh dầu (1,9%)
Thành phấn chính của tinh dấu là linalol (91,42%)
* Vù hương Vĩnh Phú
– Gỗ có chứa tinh dầu (2,47 – 2,60%)
Thành phần chính của tinh dầu là safrol (90 – 93%)
– Lá có chứa tinh dầu (3,20 – 3,56%).
Thành phần chính của tinh dầu là methyl eugenol (98%).
Thường dùng gỗ gốc để khai thác tinh dầu.
Tinh dầu Vù hương hay Xá xị, Oleum Sassafras, tên thương phẩm Chinese Sassafras oil, được dùng trong kỹ nghệ hương liệu (bán tổng hợp heliotropin), dùng làm hương liệu trong kỹ nghệ thực phẩm. Hiện nay do nhiều lý do, tinh dầu gỗ Vù hương thuộc mặt hàng nhà nước quản lý.
10/ Húng chanh – Coleus aromaticus Lour., họ Bạc hà – Lamiaceae là 26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu
Lá có chứa tinh dầu (0,05-0,12%) (tính trên nguyên liệu tươi).
Thành phần chính của tinh dầu là carvacrol (39,5%).
Lá dùng làm rau gia vị, chữ ho. Tinh dầu không được khai thác vì hàm lượng thấp.
11/ Nghệ- Curcuma longa L., họ Gừng (Zigiberaceae) là một 26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu
Bộ phận dùng: -Thân rễ nghệ tươi hoặc phơi khô, tên thương phẩm: Turmeric, -Tinh dầu nghệ- Oleum Curcuma longae, tên thương phẩm: Turmeric oil
– Nhựa dầu nghệ, tên thương phẩm Turmeric oleoresin
– Curcumin
Tinh dầu nghệ được điều chế bằng phương pháp cất kéo hơi nước, hiệu suất 1,3 – 5,5%. Thành phần chính của tinh dầu là turmeron (29,5%), ar-turmeron (24,7%), turmerol (20,0%), β-curcumen (2,5%) và các hợp chất sesquiterrpen khác.
Nhựa dầu nghệ được điều chế bằng phương pháp chiết xuất với dung môi, hiệu xuất 6 – 10%. Nhựa dầu có chứa tinh dầu và 35 – 45% curcumin
Curcumin là những tinh thể màu vàng, là một hỗn hợp các hợp chất curcumin I, curcumin II và curcumin II.
Nghệ, tinh dầu nghệ, nhưạ dầu nghệ và curcumin là những gia vị, chất thơm và chất màu rất quan trọng trong kỹ nghệ thực phẩm. Nghệ và curcumin ngoài ra còn được dùng trong kỹ nghệ Dược để sản xuất thuốc chống viêm đường tiêu hoá, thuốc thấp khớp và đặc biệt chữa các bệnh về da. Curcumin là chất chống oxyhoá được sử dụng nhiều hiện nay.
12/ Kinh giới núi- Elsholtzia blanda (Benth.) Benth.
Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Kinh giới núi mọc hoang có nhiều chủng hoá học khác nhau:
– Chủng cho tinh dầu giàu linalol (>70%)
– Chủng cho tinh dầu giàu linalol (50%) và cineol (20%)
– Chủng cho tinh dầu giàu α-naginaten (53 – 65%)
– Chủng cho tinh dầu giàu α-naginaten (43%) và dehydro elsholtzia keton (14%)
– Chủng cho tinh dầu giàu dehydro elsholtzia keton (58%) và α-naginaten (12%)
Trong đó chủng giàu linalol có ý nghĩa khai thác tinh dầu.? Ðây có thể là nguồn nguyên liệu cho tinh dầu giàu linalol có giá trị ở Việt Nam.
13/ Kinh giới trồng- Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyland.
Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Mọc hoang và được trồng khắp nơi để dùng làm rau gia vị. Dù là mọc hoang (ở Sa Pa) hay trồng (ở Hà Nội), thành phần tinh dầu rất ít thay đổi. Thành phần chính là neral (19,5 – 27,3%), geranial (19,5 – 27,3%).
14/ Chùa dù- Elsholtzia penduliflora W. W. Smith
Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Thành phần chính củatinh dầu tinh dầu là cineol (60,0 – 65,2%).
Ðây có thể coi là nguồn nguyên liệu khai thác tinh dầu giàu cineol của Việt Nam sau cây tràm.
15/ Kinh giới đất- Elsholtzia winitiana Craib.
Họ Hoa môi (Lamiaceae)
Thành phần hoá học của tinh dầu kinh giới đất cũng rất đa dạng. Có những chủng cho tinh dầu giàu cinol (Mường Lống, Kỳ Sơn, Nghệ An), hoặc giàu cineol, camphor (21,5%, 19,1%, ở Sa Pa), hoặc giàu elsholtzia keton (75,4%, Sa Pa). Cần kiểm tra lại để đi đến thống nhất.
16/ Châu thụ- Gaultheria procumbens L. (Syn. Gaultheria fragrantissima Wall.)
Họ Ðỗ quyên (Ericaceae)
Lá có chứa 0,7%, cành nhỏ 0,47%, thân 0,21%,rễ 0,37% tinh dầu.
Thành phần chính của tinh dầu là methyl salicylat (96,8 – 99,0%)
Tinh dầu châu thụ- Oleum Gaultheriae, tên thương phẩm Wintergreen oil, được dùng làm hương liệu trong kỹ nghệ pha chế đồ uống, bánh kẹo.
17/ Thiên niên kiện – Homalomena aromatica Schott. một trong 26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu
Họ Ráy – Araceae
Thân rễ có chứa tinh dầu (0,8-1%).
Thành phần chính của tinh dầu là linalol (72,1%).
18/ É lớn tròng – Hyptis suaveolens (L.) Poit.
Họ hoa môi – Lamiaceae
Phân trên mặt đất có chứa tinh dầu.
Thành phần chính của tinh dầu là eugenol (68,2% Tân Kỳ,Nghệ An), hoặc cineol và β-caryophylen ( 7,3 và 44,3% ở Phú Quốc; 24,4 và 30,3% ở Vũng Tàu; 28,2 và 30,8 ở Ninh Thuận).
19. Hồi núi – Illicium griffithii Hook. et. Thom.
Họ Hồi – Illiciaceae
– Quả có chứa tinh dầu (1,5%)
Thành phần chính là safrol (77,5%).
– Lá có chứa tinh dầu ( 3%
Thành phần chính của tinh dầu là safrol (Lạng Sơn, Nghệ An), hoặc safrol và methyl eugenol (Lạng Sơn, loại cuống hoa dài), hoặc linalol và safrol (Ninh Bình).
– Rễ có chứa tinh dầu.
Thành phần chính của tinh dầu là safrol (70%).
Ngoài ra lá và quả một số loài hồi núi ở Việt Nam đã được nghiên cứu. Thành phần hoá tinh dầu rất khác nhau, nhưng có một điểm chung là tinh dầu các loài hồi núi hoàn toàn không có chứa anethol. Cần lưu ý để tránh nhầm lẫn và để phát hiện giả mạo khi có hồi núi trộn lẫn vị dược liệu Ðại hồi để bán trên thị trường.
20. Hồi nước – Limnophila rugosa (Roth.) Merr.
Họ Hoa mõm sói – Scrophulariaceae
Mọc hoang ở Bắc Giang, Sa Pa
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu (3,27%).
Thành phần chính của tinh dầu là anehtol (94,8 – 96,4%).
21. Màng tang – Litsea cubeba Pers.
Họ Long não – Lauraceae
Quả chứa tinh dầu (trên 6%).
Thành phần chính của tinh dầu quảlà citral (65%).
Thành phần tinh dầu lá rất đa dạng, tạo nên nhiều chủng hoá học khác nhau. Ðáng chú ý là các chủng giàu cineol và linalol. Ðặc biệt là chủng cho tinh dầu giàu linalol đã được phát hiện ở Ba Vì, với hàm lượng linalol trên 90%. Cần nghiên cứu nhân giống để có nguồn nguyên liệu giàu linalol rất có giá trị.
22. Tràm trà- Melaleuca alternifolia (Maiden & Betche) Cheel
Họ Sim (Myrtaceae)
Nguồn gốc ở Australia, Việt Nam đã di thực hiện trồng ở các tỉnh phía Nam.
Lá có chứa tinh dầu (1,8%). Thành phần chính là terpinen-4-ol.
23. Men rượu – Mosla chinensis Maxim (Syn. Orthodon chinensis (Maxim) Kudo)
Họ hoa môi – Lamiaceae
Thu hái ở Lục Ngạn (Bắc Giang).
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu (0,51%).
Thành phần chính của tinh dầu là thymol (68,3-70%).
24. Vương tùng – Murraaya sp.
Họ Cam – Rutaceae
Lá có chứa tinh dầu (5,52%)
Thành phần chính của tinh dầu là menthon (93,78 – 99,49%) bao gồm iso menthon và Menthon
26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu Ở Việt Nam
25. Húng quế – Ocimum basilicum L. var. basilicum
Họ hoa môi – Lameaceae
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu (0,4-0,8%) (tính trên nguyên liệu tươi). Thành phần chính của tinh dầu là methyl chavicol (89-90%).
Tinh dầu húng qué? Oleum Basilici, tên thương phẩm là Basil oil được dùng trong kỹ nghệ thực phẩm làm hương liệu để chế biến thức ăn và đồ uống. Ngoài ra còn dùng trong kỹ nghệ nước hoa. Dược liệu được dùng làm rau gia vị, dùng tươi và cả khô.
26. Trà tiên (É trắng) – Ocimum basilicum var. pilosum (Wild.) Benth.
Họ hoa môi – Lamiaceae
– Cành mang lá có chứa tinh dầu (0,97-2,06%). Thành phần chính của tinh dầu là citral (67,82%) (citral a 32,27%, citral b 27,54%). Loại trồng ở Hà Nội hàm lượng citral có thể đạt trên 80%.
– Từ quần thể Trà Tiên, đã chọn được một số các thể biến dị (về lá, hoa và chiều cao của cây). Loại é này mang trồng riêng, cho hàm lượng tinh dầu 0,35% (trên nguyên liệu tươi). Thành phần chính của tinh dầu là linalol 78,9%.
Lưu ý
Sở – Camellia sasanqua Thunb
Họ Chè – Theacea
Theo những nghiên cứu mới đây (Tạp chí Dược học 1994, 4, 16 – 17), lá sở – Camellia sasanqua Thunb. Họ Chè – Theaceae, hầu như không có chứa tinh dầu (hàm lượng tinh dầu trong lá là 0,0026%) và tinh dầu không có chứa eugenol. Cần lưu ý thông tin này, vì lâu nay theo một số tài liệu được lưu hành ở Việt Nam thì lá sở có chứa 0,4 – 1% tinh dầu (tính trên nguyên liệu tươi) và thành phần chính của tinh dầu là eugenol (95 – 97%).
Kết luận
26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu ở Việt Nam không chỉ mở ra cơ hội phát triển kinh tế, mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng.
Để tối ưu hóa lợi ích, cần có sự đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến và xây dựng các chính sách bảo vệ, phát triển bền vững. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của các loại dược liệu này sẽ là động lực quan trọng giúp ngành công nghiệp tinh dầu tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào thị trường quốc tế.
Bài viết 26 Dược Liệu Tiềm Năng Khai Thác Tinh Dầu giúp những nhà đầu tư có cái nhìn khách khoan về tiền năng sản xuất các loại tinh dầu dược liệu để bán trong nước và xuất khẩu
THÔNG TIN CẦN BIẾT
- Bài viết này là Tài Sản Trí Tuệ của Công ty TNHH Tinh Dầu Thảo Dược Dalosa Việt Nam, mọi hình thức sao chép khi chưa được Chúng tôi cho phép bằng văn bản đều vi phạm Tác Quyền
- Copyright © Bản quyền thuộc về Công ty TNHH Tinh Dầu Thảo Dược Dalosa Việt Nam™
Bài viết liên quan
21 Lợi ích Sức Khỏe Của Tinh Dầu Sả Chanh
21 Lợi ích Sức Khỏe Của Tinh Dầu Sả Chanh Tinh dầu sả chanh (lemongrass
Th1
Thơ Về Hoa Oải Hương Và Tinh Dầu Oải Hương
Thơ Về Hoa Oải Hương Và Tinh Dầu Oải Hương Hoa Oải Hương Oải hương
Tinh Dầu Tiêu Chuẩn Dược Và Mỹ Phẩm
Tinh Dầu Tiêu Chuẩn Dược Và Mỹ Phẩm Dalosa Việt Nam (www.tinhdauthaoduoc.net) đảm bảo cung cấp
Th10
Hiểu Đúng Về Tinh Dầu Thiên Nhiên Nguyên Chất 100%
Hiểu Đúng Về Tinh Dầu Thiên Nhiên Nguyên Chất 100% Hiện nay, trên thị trường
Th10
Chọn Nhà Cung Cấp Tinh Dầu Thiên Nhiên
Chọn nhà cung cấp tinh dầu thiên nhiên là rất quan trọng Việc chon nhà
Th10
Dalosa Việt Nam Không Bán Dung Tích Nhỏ
Dalosa Việt Nam Không Bán Dung Tích Nhỏ Khái quát chung Chiến lược kinh doanh
Th10